Wanaowajibika kwa usajili wa taarifa za kuzaliwa na vifo katika ngazi ya wilaya nchini Tanzania

Hapa chini ni post yenye maneno takriban 1500 kuhusu waliowajibika kwa usajili wa taarifa za kuzaliwa na vifo katika ngazi ya wilaya nchini Tanzania:

---

Wajibu wa Kusajili Taarifa za Kuzaliwa na Vifo Ngazi ya Wilaya Nchini Tanzania

Usajili wa taarifa za kuzaliwa na vifo ni moja ya shughuli muhimu ambazo husimamiwa kwa uangalifu mkubwa ndani ya mfumo wa serikali za mitaa nchini Tanzania. Taarifa hizi ni muhimu sana katika kupanga na kutoa huduma za kijamii, afya, elimu, na usimamizi wa rasilimali nyingine za jamii. Katika muktadha wa usajili wa huduma hizi, ngazi ya wilaya ina jukumu kubwa la kuhakikisha kwamba taarifa za kuzaliwa na vifo zinaandikwa kwa usahihi na kwa wakati ili kusaidia serikali kuu, mashirika ya afya, elimu, na taasisi nyingine za umma kupata takwimu sahihi kwa ajili ya mipango na sera bora.

Mhusika Mkuu wa Usajili wa Kuzaliwa na Vifo Wilayani

Katika ngazi ya wilaya, mtu anayepewa jukumu rasmi la kusajili taarifa za kuzaliwa na vifo ni Afisa Mtendaji wa Wilaya (District Executive Director – DED). Afisa Mtendaji wa Wilaya ndiye kiongozi wa utendaji katika wilaya na huandaa mikakati ya maendeleo na kuhakikisha utekelezaji wa majukumu yake kwa mujibu wa sheria na sera za serikali.

Hata hivyo, kwa upande wa usajili wa taarifa za mtu binafsi kama kuzaliwa na vifo, jukumu la kitaalamu hupangwa kwa vyombo maalum chini ya DED, kama ofisi ya usajili wa halmashauri wilayani na wahudumu wa usajili wa hali za kiraia (Registrar of Civil Status).

Jukumu la Wahudumu wa Usajili wa Hali za Kiraia

Kwa mujibu wa sheria ya usajili wa hali za kiraia, kuna maafisa walioteuliwa rasmi kusimamia huduma ya usajili wa hali za kiraia, ikiwa ni pamoja na kuzaliwa, vifo, ndoa, na talaka. Hawa ni maafisa waliopo katika ngazi za wilaya au kata kwa jina la Maafisa Usajili wa Hali za Kiraia (Registrars of Civil Status).

Maafisa hawa wana jukumu kuu kama ifuatavyo:

1. Kusajili Taarifa za Kuzaliwa: Kusajili watoto wote waliobebwa na kuzaliwa ndani ya eneo la wilaya husika. Taarifa hizi zinajumuisha jina kamili la mtoto, tarehe na mahali alikozaliwa, majina ya wazazi, na maelezo mengine muhimu.
2. Kusajili Taarifa za Vifo: Kusajili taarifa za vifo kwa kuandika tarehe ya kifo, sababu ya kifo, na taarifa nyingine zinazohusiana ili kusaidia usimamizi wa idadi ya watu.
3. Kutoa Vyeti Rasmi: Maafisa hawa hutoa vyeti rasmi vya kuzaliwa na vifo kwa raia waliomsajili mtoto au mtu aliyekufa.
4. Kuhifadhi Rekodi: Kuhifadhi salama na kwa usahihi rekodi zote za usajili wa hali za kiraia kama sehemu ya dhamana yao ya kisheria.
5. Kutoa Takwimu kwa Serikali: Kusafirisha takwimu na taarifa za usajili kwa ngazi za juu, hasa kwa Shirika la Usajili wa Hali za Kiraia (RITA) ili kuendesha kumbukumbu za kitaifa.

Mchango wa Serikali za Mitaa (Halmashauri za Wilaya na Miji)

Serikali za mitaa zina jukumu la kuhakikisha kwamba huduma za usajili zinapatikana kwa urahisi kwa wananchi wa wilaya husika. Halmashauri za wilaya na miji hutoa msaada kwa maafisa usajili katika hatua mbalimbali kama vile:

• Kuandaa nafasi za usajili katika vituo vya afya na kata.
• Kusambaza fomu na vifaa vingine muhimu kwa usajili.
• Kufanikisha kampeni za uhamasishaji kwa wananchi kuhusu umuhimu wa kusajili hali zao za kiraia.
• Kushirikiana na taasisi mbalimbali kama hospitali, vituo vya afya, na taasisi za elimu ili kuhakikisha taarifa za kuzaliwa na vifo zinapatikana na kusajiliwa haraka.

Hospitali na Vituo vya Afya

Hali nyingine muhimu isipokuwa ya maafisa usajili, hospitali na vituo vya afya vina jukumu la kutoa taarifa za kuzaliwa na vifo haraka baada ya tukio hilo kutokea. Kawaida, hospitali hupatia maafisa usajili taarifa za watoto waliobebwa (birth notification) na taarifa za vifo (death notification) ili kuwawezesha kusajili kwa njia rasmi.

Sheria Inayohusiana na Usajili wa Kuzaliwa na Vifo

Sheria kuu inayotawala usajili wa hali za kiraia nchini Tanzania ni Sheria ya Usajili wa Hali za Kiraia (Civil Registration Act, Cap 108). Sheria hii inaeleza wajibu wa serikali, maafisa usajili, na wananchi katika kuhakikisha taarifa za kuzaliwa, vifo, ndoa, na talaka zinatajwa na kusajiliwa ipasavyo.

Sheria hii pia inaweka vikwazo kwa wale wote watakaojaribu kupotosha taarifa au kushindwa kusajili tukio lolote la kuzaliwa au kifo ndani ya muda wake.

Mchakato wa Usajili wa Kuzaliwa na Vifo

Mchakato wa usajili wa kuzaliwa na vifo unafanyika kwa hatua zifuatazo:

1. Kutoa Ripoti: Mtu anayehusika au mwakilishi wake, mara mtu anapozaliwa au anakufa, hutoa taarifa kwa maafisa usajili wa kata, wilaya, au vituo vya afya.
2. Kukamilisha Fomu: Maafisa husika hutoa na kusaidia kwa kujaza fomu za usajili ili kuhakikisha taarifa sahihi zinakusanywa.
3. Uhakiki wa Taarifa: Maafisa usajili huwa na jukumu la kuhakikisha taarifa ni sahihi kwa kuuliza nyaraka za ziada kama vile ripoti za hospitali na ushahidi kutoka kwa mashahidi.
4. Kuhifadhi Taarifa: Baada ya uhakiki, taarifa hizo huhifadhiwa katika hifadhidata ya halmashauri na kisha kusafirishwa kwa RITA kwa ajili ya kumbukumbu za kitaifa.
5. Kutoa Cheti: Baada ya kusajili rasmi, cheti cha kuzaliwa au kifo hutolewa kwa mtu aliyeomba.

Changamoto katika Usajili wa Kuzaliwa na Vifo Wilayani

Licha ya kuwepo kwa maafisa wa usajili na mfumo rasmi, bado kuna changamoto kadhaa katika maeneo mengine, hasa vijijini:

• Ukosefu wa uelewa na elimu kuhusu umuhimu wa kusajili taarifa hizi kwa wakati.
• Ugumu wa kupata maafisa usajili kwa sababu ya umbali au upungufu wa wafanyakazi.
• Baadhi ya taarifa hazijasajiliwa mapema na hivyo kusababisha changamoto za kutokuwepo kwa vyeti muhimu.
• Baadhi ya wakazi wa vijijini huona usajili huu kama usio na umuhimu hadi kuzuia usajili wa haraka wa tukio la kuzaliwa au kifo.

Hitimisho

Kwa ujumla, usajili wa taarifa za kuzaliwa na vifo nchini Tanzania ni jukumu la pamoja, lakini kwa ngazi ya wilaya, Afisa Mtendaji wa Wilaya (DED) pamoja na Maafisa Usajili wa Hali za Kiraia ndiye wanaowajibika kuu kusimamia na kuhakikisha usajili huu unafanyika kwa ufanisi. Viongozi wa serikali za mitaa, vituo vya afya, na hospitali pia wanachangia kwa kutoa taarifa sahihi na kusaidia shughuli za usajili.

Kwa kuzingatia umuhimu wa taarifa hizi kwa taifa, ni muhimu kwa kila mtanzania kuhakikishia kuwa anatimiza wajibu wake wa kukusanya na kusajili taarifa hizi kwa wakati ili kusaidia mipango na utekelezaji wa huduma bora za kijamii nchini Tanzania.